Każdy z herbicydów posiada określoną skuteczność w stosunku do zadeklarowanego przez producenta spektrum zwalczanych chwastów. Jest ono właściwe dla danej substancji czynnej lub ich mieszaniny występującej produkcie. Po aplikacji środka chwastobójczego wszystkie wskazane w etykiecie chwasty sklasyfikowane jako wrażliwe powinny zostać wyeliminowane z łanu rośliny uprawnej. Pomimo tego, że zabieg był wykonany w optymalnych warunkach i z zachowaniem zasad Dobrej Praktyki Rolniczej nie zawsze się tak dzieje.
Co może świadczyć o tym, że to jest odporność?
Na skuteczność zabiegu w warunkach polowych może mieć wpływ wiele czynników. Jeżeli zabieg został wykonany ze szczególną starannością oraz znaczna część chwastów wskazanych jako wrażliwe w etykiecie instrukcji stosowania została zwalczona to może być sygnał, że na polu wstępują biotypy odporne na działanie substancji czynnej.
Potwierdzeniem takiego spostrzeżenia może być również stwierdzenie na plantacji różnych reakcji tego samego gatunku na działanie środka chwastobójczego. Część chwastów została zwalczona, a na innych nie widać efektu działania herbicydu. Wówczas możemy stwierdzić, że mamy odczynienia z wykształceniem odporności danego gatunku na działanie środka, a właściwie jego substancji czynnej.
Odporność na herbicyd, czy substancję czynną?
Chwasty dwuliścienne i jednoliścienne zdecydowanie wytwarzają odporność na daną substancję czynną, a nawet na całą grupę chemiczną, która charakteryzuje się określonym mechanizmem działania, a nie na konkretny produkt.
Wynika to z faktu, że jedna substancja czynna może występować w produktach o różnych nawach handlowych oraz w różnej formulacji. Doskonałym przykładem takiej substancji czynnej występującej w wielu produktach jest nikosulfuron. Samodzielnie występuje w ponad 50 produktach, które są w odmiennych formach użytkowych o różnej zawartości substancji czynnej (s.cz.):
- SC – 40 g s.cz./l
- SC – 240 g s.cz./l
- OD – 40 g s.cz./l
- OD – 60 g s.cz./l
- WG – 750 g s.cz./kg
- SG – 500 g s.cz. kg
W związku z powyższym w wyborze produktu chwastobójczego należy kierować się zawartą w nim substancją czynną, a nie nazwą handlową. Rotacja substancjami czynnymi, a najlepiej mechanizmami działania substancji czynnych ograniczy ryzyko powstawania zjawiska odporności chwastów.
Chwasty odporne — jak to jest w Polsce?
Problem odporności chwastów na działanie substancji czynnych jest od lat przedmiotem badań jednostek naukowych oraz producentów herbicydów. Tutaj https://osadkowski.pl/srodki-ochrony-roslin/chwasty-dwuliscienne–c-001116 znajdziesz listę skutecznych herbicydów na chwasty dwuliścienne. Poznanie skali tego zjawiska i określenie regionów występowania biotypów odpornych przełoży się na korzyści dla praktyki rolniczej. Pozwoli na odpowiedni dobór środków ograniczających dalsze ryzyko rozprzestrzeniania się biotypów odpornych oraz wdrożenie strategii przeciwdziałania odporności poprzez połączenie metod chemicznych i niechemicznych.
Poszczególne gatunki chwastów w różnią się szybkością i możliwością wytwarzania biotypów odpornych. Najszybciej odporność chwastów na działanie substancji czynnych występuje u chwastów, które:
- mają wysoki współczynnik rozmnożenia
- wytwarzają kilka pokoleń w roku
- są obcopylne
Na podstawie strony internetowej www.weedscience.org można stwierdzić, że pierwsze doniesienia o odporności chwastów na działanie substancji czynnych herbicydów zaobserwowano w Polsce już na początku lat 80-tych XX wieku. Na podstawie danych zgłoszonych do serwisu prowadzonego przez HRAC do 2014 roku widać, że liczba gatunków odpornych na działanie określonych substancji czynnych znacznie wzrosła. Poniżej lista gatunków, dla których stwierdzono odporność przynajmniej na działanie jednej substancji czynnej.
Chwasty jednoliścienne:
- Miotła zbożowa
- Chwastnica jednostronna
- Owies głuchy
- Palusznik krwawy
- Wyczyniec polny
Chwasty dwuliścienne:
- Przymiotno kanadyjskie
- Tasznik pospolity
- Komosa biała
- Szarłat szorstki
- Wierzbownica gruczołowata
- Psianka czarna
- Chaber bławatek
- Mak polny
- Maruna nadmorska
- Rumianek pospolity
Lista chwastów jedno i dwuliściennych jest dość długa i biorąc pod uwagę ostanie doniesienia datowane na 2014 rok należy przypuszczać, że liczba gatunków odpornych może w najbliższych latach zostać rozszerzona.
Odporność chwastów na działanie substancji czynnych może dotyczyć wielu pól uprawnych, dlatego też należy prowadzić działania mające na celu przeciwdziałanie jej powstawaniu.
Jak ograniczyć ryzyko powstawania odporności chwastów?
Pierwszym krokiem jest przestrzeganie zasad Integrowanej Ochrony Roślin, w myśl której należy łączyć metody niechemiczne i chemiczne zwalczania chwastów. Może to pozwolić na zastąpienie niektórych aplikacji środków chwastobójczych zabiegami uprawowymi, optymalnym ułożeniem płodozmianu, czy też modyfikacją terminu siewu.
Przestrzeganie poniższych punktów, umożliwi znaczne ograniczenie powstawania zjawiska odporności chwastów na działanie substancji czynnych:
- prowadzenie płodozmianu, zakładającego uprawę roślin jedno i dwuliściennych
- wykorzystanie potencjału zabiegów uprawowych do zwalczania chwastów
- aplikacja środków chwastobójczych o odmiennych mechanizmach działania, zwłaszcza w kolejnych ogniwach płodozmianu
- stosować adiuwanty, czyli preparaty polepszające jakość wykonanego zabiegu
- wykorzystywać środki zawierające substancje czynne z różnych grup chemicznych
- unikać przygotowania tank mix z produktów o tych samych mechanizmach działania
- zabiegi wykonywać w możliwie najlepszych warunkach pogodowych
